Brak wydarzeń
Filarem spraw większych jest to, co małe i niepozorne. Koncentrowanie się na konkrecie bywa ucieczką od spraw ogólnych, ale również zaangażowanie w sprawy ogólne bywa także często ucieczką od konkretu. Rzecz zaś w tym, aby poprzez pochylenie się nad drobiazgiem, dostrzec ogół.
Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość splatają się wzajemnie ze sobą. Bez sięgnięcia do przeszłości (genezy) nie sposób zrozumieć teraźniejszość. Treścią pierwszego rozdziału nie jest szczegółowe omówienie kolejnych przekształceń przeszłościowych polskiego osadnictwa wiejskiego, lecz tylko zwrócenie uwagi na sprawy zasadnicze oraz podanie przykładów mniej znanych. Ograniczono się również do czasów historycznych, ponieważ w dobie obecnej prehistoria ziem polskich może raczej zainteresować specjalistów z dziedziny archeologii, a nie ruralistyki. Oczywiście w sferze kultury to ginące w pomroce dziejów osadnictwo ma również współcześnie swoje oddziaływanie.
